Ecoloog Bas van den Dries: “Op zoek naar manieren om natuurwaarden te behouden en toch projecten te realiseren”

Honkvaste vogels

Uit het natuuronderzoek voor Uithoorn kwam naar voren dat er een populatie huismussen nestelt in de struiken op de spoordijk. Vanwege de aanleg van de tramlijn moet een deel van de struiken wijken. “Daarmee verstoort het project de verblijfplaats van de mussen. Huismussen zijn honkvaste vogels. Hun leven speelt zich hoofdzakelijk af binnen enkele honderden meters van de broedplaats. Binnen dat leefgebied vinden ze alles: een nestlocatie, eten, mogelijkheden om te schuilen, plekken om stofbaden te nemen, te badderen etc.”, vertelt Bas. “Ze vliegen niet zomaar verder, op zoek naar een nieuwe nestlocatie.” Daarom kreeg het project het advies om vervangende nestlocaties op korte afstand van de spoordijk aan te brengen. Bas: “Dat advies is bindend, en als voorwaarde opgenomen in de afgegeven ontheffing voor het project: als het project voldoet aan de gestelde voorwaarden mag de bouw starten.”

Nestkasten voor bewoners

Uitvoering van dat advies gebeurt later deze week, ruim voor aanvang van het broedseizoen, als we 28 nestkasten bij bewoners aan de gevel monteren. Een hele puzzel, want niet iedere woning is geschikt, stelt de ecoloog: “De ideale hoogte voor een nestkast is tussen de drie en de twaalf meter. Verder moet er voldoende groen in de directe omgeving te vinden zijn en mag de nestkast niet in de zon of wind hangen. Een gevel op het zuiden valt dan bijvoorbeeld af en ook nieuwbouwwijken zijn vaak (nog) niet geschikt.” Het ophangen van de nestkasten is niet de enige maatregel die het project treft om de huismus in het gebied te behouden. “Het verwijderen van struiken gebeurt buiten het broedseizoen, dat ongeveer duurt van half maart tot half juli. Na afloop van het project wordt langs het spoor nieuwe klimop aangebracht tegen de geluidschermen. Ook worden er doornstruiken teruggeplaatst als dekking voor de huismus.”

Drie jaar lang monitoren

Als de nestkasten hangen, worden deze nieuwe verblijfplaatsen drie jaar lang gemonitord. Bas: “Ieder jaar onderzoekt een ecoloog hoe de huismussenpopulatie er rond het projectgebied uitziet en of deze verandert. Daarnaast bekijken we of de nestkasten in gebruik zijn en of er paringsactiviteiten zichtbaar zijn, zoals roepende mannetjes. Nestkasten die kapot zijn worden vervangen.” Toch zeggen de resultaten van deze monitoring niet alles, stelt de ecoloog. “Het mooie, maar ook lastige is dat de natuur zich niet laat sturen. Huismussen kunnen in de omgeving ook onder de dakpannen kruipen of een andere nestplaats vinden.”

In het uitgevoerde natuuronderzoek voorafgaand aan het project is alleen de beschermde huismus aangetroffen in het projectgebied. Toch is het belangrijk dat de aannemer ook tijdens de bouwperiode alert is. “De natuur verandert en sommige diersoorten zijn zeer mobiel,” vertelt Bas. Een ecoloog blijft daarom gedurende het hele project betrokken. Bas: “Het snijvlak tussen de natuurlijke belangen – planten en dieren – en de menselijke belangen – mobiliteit, het project – maakt mijn werk impactvol en motiverend. Uiteindelijk willen we allemaal zoveel mogelijk op een duurzame manier kunnen reizen en tegelijkertijd voldoende groen en natuur in onze direct omgeving.”